Cari açık tahminimizi 33.0 milyar dolar olarak revize ettik, 2016'da ise 38.0 milyar dolar açık beklemekteyiz.

TCMB verilerine göre Kasım ayında cari işlemler dengesi 2,1 milyar dolar açık verdi. Geçen yılın aynı ayında 5,8 milyar dolar açık verilmişti. Piyasa ortalama beklentisi 2,1 milyar dolar açık, bizim beklentimiz ise 2,2 milyar dolar açık verileceği yönündeydi. Böylelikle, son 12 aylık birikimli cari açık 34,7 milyar dolar düzeyine gerilemiş oldu. Ayrıca, dış ticarete ilişkin öncü göstergeler Aralık ayında yıllık cari açığın düşüş eğilimini sürdüreceğine işaret etmektedir. Bu sonuçlar sonrasında, milli gelire oranla cari açık %4.8 düzeyine inmiştir. Bu ise, Ekim 2010’dan beri gözlenen en düşük orandır. Ayrıca, enerji dışı cari hesaplar GSYH’ya oranla %0.0 ile denge düzeyine iyileşme gösterirken, enerji ve altın dışı cari hesaplar ise %0.5 açık düzeyine gelmiş, cari dengenin temel eğiliminde üçüncü çeyrekte gözlenen iyileşmenin devam ettiğine işaret etmiştir.

Cari açıkta Kasım ayında gözlenen iyileşmede, dış ticaret açığının geçen yılın aynı ayına göre sert düşüşü yine ana etken olurken, hizmetler dengesinin geçen yıldan yüksek fazla vermesi iyileşmeyi güçlendirdi, birincil gelir dengesi ise geçen yıldan fazla açık verdi. Dış ticaret açığı, ihracat artışına karşılık ithalatın daralması sonrasında Kasım’da yıllık bazda %49.0 azalmıştı. Ancak, hizmetler dengesi içinde turizm gelirlerinin geçen yıla göre %9.4 azalış gösterdiği izlendi, bavul ticareti ise Rusya krizinin etkisiyle yıllık bazda %37.0 gerileme gösterirken, taşımacılık gelirlerinde ise yıllık bazda %20.7 artış ile toparlanmanın devam ettiği gözlendi. Ağırlıklı olarak yatırım gelir-gider dengesinden oluşan birincil gelir dengesinin ise geçen yıla göre daha fazla açık verdiği izlendi. 

Finansman tarafında; cari açığın finanse edilememesi nedeni ile resmi rezervlerde 0,2 milyar dolarlık azalış gözlendi. Portföy kanalında, çıkış eğilimi bu ay tekrar güçlenirken, banka yurtdışı tahvil ihraçları ve şirket tahvil ihraçları çok sınırlı bir net borçlanmaya işaret ediyordu. Alt kırılım olarak; Hisse senetlerinden 1.0 milyar dolar çıkış, DIBS’dan ise 666mn dolar çıkış gözlendi. Doğrudan yatırımlar ise 92mn dolarlık sınırlı bir girişe işaret etti. Şirketlerin kısa-uzun vadeli kredi yenilemelerinde güçlü bir görünüm varken (net borçlanma 1.3 milyar dolar) bankalar sınırlı bir net borçlanmada (188mn dolar) bulundular. Finansmana önceki aylarda yüklü katkıda bulunan net hata-noksan kalemi ise bu kez sınırlı (0.2 milyar dolar) desteğe işaret etti. Bu kanaldan ilk 10 ayda net toplam giriş 11,7 milyar dolara ulaşmıştı. Bütün bu gelişmeler sonucunda TCMB döviz rezervlerinde 0,2 milyar dolar azalış gözlendi.

Yakın dönem cari açık seyri açısından altın dış ticaretindeki lehte baz etkisi ve enerji ithalatının düşük kalması olumlu bir sinyal oldu. Her ne kadar, altın ihracatı Aralık ayında da zayıf görünse de, ithalatının geçen yılın aynı ayındaki 612mn dolarlık ithalatın çok altında bulunması yıllık cari açığı azaltıcı yönde etkide bulunacaktır. 2012 yılında altın dış ticareti dengesi 5,7 milyar dolar fazla, 2013 yılında 11,8 milyar dolar açık, 2014 yılında ise 3,9 milyar dolar açık ile kapanmıştı. Bu yıl ilk 11 ayda ise 4,2 milyar dolar fazla verilmiştir. Ayrıca, gümrük verileri Aralık’ta enerji ithalatının yıllık bazda 1.5 milyar dolar gerilediğini göstermiştir. Bu tür konjonktürel etkiler nedeniyle, önceki yıllarda olduğu gibi ana eğilim açısından ihracat ve ithalat verilerini altın ve enerji etkisini dışlayarak izlemek daha sağlıklı olmaya devam edecektir.

İhracatın (altın hariç) Aralık ayında daralma eğiliminin artması olumsuz bir sinyal olarak kaydedilmiştir. Aralık ayında TİM verilerine göre, altın hariç ihracat, AB’ye ihracatın sınırlı artış (%1.2) göstermesine karşılık, Irak’a olan ihracatın (%57.0) ve Rusya’ya ihracatın (%52.3) gerilemesiyle yıllık bazda %12.0 azalış göstermiştir. 2014 yılında altın hariç ihracat yıllık bazda %4.3 artış kaydederken 2015’de %11 daralma gözlenmişti.  

İthalat ve ihracat için önemli bir öncü gösterge olan Gümrük Bakanlığı verileri Aralık ayında dış ticaret açığında önceki aya gore daha sınırlı daralma görüleceğini düşündürüyor. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, her ayın ikinci günü bir önceki aya ilişkin resmi olmayan ihracat ve ithalat verilerini açıklıyor. Gümrük Bakanlığı verilerinin, resmi TUİK verilerine çok yakın olduğunu biliyoruz. Söz konusu verilere göre, Aralık ayında ihracat 11,7 milyar dolar ve ithalat 17,8 milyar dolar düzeyinde oluşmuş. Böylece, dış ticaret açığı ise 6,1 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiş. Bu ise, dış ticaret açığının yıllık olarak daha sınırlı daralma göstereceği (geçen Aralık 8,5 açık) anlamına geliyor.  

Cari açıkta 2015 yılsonu için 35.0 milyar dolar olan tahminimizi 33.0 milyar dolar olarak revize ettik, bu yıl ise 38.0 milyar dolar açık beklemekteyiz. Önceki yıl cari açığı azaltan faktörlerin başında gelen enerji ve altın ticaretindeki lehteki gelişmelerin 2016 yılında altın açısından devam etmesi zor görünürken, buna karşılık petrol fiyatlarının 2015 yılı ortalamasının (52 dolar) çok altındaki mevcut düzeyini ne ölçüde koruyacağına bağlı olarak  cari açıktaki iyileşmeye katkıda bulunmaya devam edeceğini düşünmekteyiz. Öte yandan, Rusya ve Irak gibi önemli ihracat pazarlarındaki sorunlu görünümü ise dış ticaret açığını artırıcı riskler arasında takip etmekteyiz. Ancak pozitif bir gelişme olarak, son çeyrekte AB pazarındaki daralma eğilimi sona ermiş gözükürken, baz etkisi ile 2016’da artışa geçmesi de beklenebilir. Bu doğrultuda, 2016 yılında 38 milyar dolar cari açık verileceğini öngörürken, 2015 yılını da 33.0 milyar dolar seviyesinde kapamayı beklemekteyiz.